gardarem lo pas res

112
Sus tot aquò e sul demai reinava e senhorejava l’Indomptable. L’Indomptable èra marcat negre sus negre sus un cairat negre encolonat de malbre blanc pintrat en negre. Se ditz qu’èra, e qu’es, puèi que lo temps li escapa.

113
Sus tot aquò doncas, coma sul demai, reina e senhoreja l’Indomptable. L’Indomptable es marcat negre sus negre sus una colona blanca de malbre pintrada en negre. O de malbre negre pintrat en blanc puèi en negre, aquò depend de las interpretacions, e subretot mai que mai aquò’s ligat a de variablas que son pas invariantas coma zo sabetz plan totes (per exemple un camp de bandats pòt cremar tot subte e devenir tot negre tot d’una e dins lo même temps istoric de cremats finir bandats tot d’una de subte).

114
D’aquel temps, invariaplament, Flora Chan gemegava. Gemegava coma un relòtge menat de man de mèstre. Regularament e amb intensitat. Una intensitat que fasiá monta-davala segon lo temps d’una segonda a l’altra. Los que, nombroses, darrièr lo relòtge, veson la man de l’Indomptable engatjan pas qu’elses.

115
Flora, de man de mèstre, gemegava.

116
Coma, varianta non variabla, lo temps escapa, Flora gemega. De man de mèstre.

117
L’Indomptable estent lo mèstre e Flora gemegant de man de mèstre, n’i a qu’afortisson que Flora gemega de man de l’Indomptable.

118
D’aquel temps un Taure Roge se passejava carrièira de Bordèus. La carrièira de Bordèus es una androna bòrnha d’una ciutat que n’en cal pas prononciar lo nom. A cada entrada d’aquesta carrièira  i a una trèva. Aquò’s la trèva que garda los sòmis e las claus dels sòmis. Los sòmis an totjorn una clau. De còps que i a, las pòrtas tanben n’an una, de clau. Qual cerca la clau, tròba lo sòmi, se ditz.

&&ç
L’Indomptable, el, es pas un sòmi.

119
Lo Taure Roge brama, carrièira de Bordèus, e, dins lo même temps, carrièira de la Burlièira, Marino Crespo acompanhat de jaumesp. cridon : Marinon ! Marinon !. Cercan. A cadun lo sòmi sieu. John Cresping es sièitat al canton de la carrièira, sus una pèira que bola, e trempa un chaudèl banut dins un gòt de vin canin.

120
Flora Chan, tota gemeganta qu’es, que siaga e qu’aja estada, senhoreja.

121
A'n aquel moment a Mureth, La Trèva de Bactriana furgava pels camps. Cercava la clau de La Cadèna. La Cadèna es un endrech reversut ont es embarrat quicòm qu’apèlan LoLengo. Aquesta Lengo es sacrada, es per aquò qu’es encadenada a’n’aquest’endrech traversut reversut, delai un pont. Un pont sus l’aiga ont velhan de serenas. Fan la gacha davant una cistèrna plena de baldra. E la baldra put, coma se sap. Ni las serenas, ni l’aiga, ni los ponts, ni las pudasons de la baldra las crenta pas, La Trèva, de Bactriana, qu’a Mureth a pausat ara sul pic, lo pè sus la clau.

122
N’i a que dison que de tant qu’es encadenada LoLengo que i a pas res pus a far per la sauvar, que totas las batalhas ja se perdèron bèl temps fa jol comandament d’un Cavalièr que perdèt lo cap un jorn de nèbla entre Cevenas e Larzac. D’altres, e son pas los pusses mendres, afortisson que tant valdriá s’ocupar de Flora, pauròta, que quita pas de gemegar, que non pas de perdre temps e de vam e de chuc a temptar de sauvar una causa perduda per de camps batalhièrs que degus sap pas ont son ni si agèt de batalhas. Mas, La Trèva es capuda. Lo temps tamben, l’es, caput, coma o sap plan Zenon que ne faguèt las divisions e los comptes totes del temps que la sageta a costat de la cibla un pauc a’n’esquerra e en davant totjorn tombava.

123
D’altres mancan pas de dire que la clau de la cadèna es la clau dels sòmis. Mas las lors paraulas son cubertas pels gemecs de Flora, çò que fa que degus los ausis pas, e que los degusses suscitats contunhan de somiar.

124
La Trèva aviá pausat lo pè sus la clau. E la clau gemeguèt. Sul pic, tot subte.

125
Èra lo temps ont, de pòrta en pòrta, un voyageur placier anomenat John F. Mary Howl.t’ estampava lo monde en vendent d’enciclopedias en lengo. Aquestas enciclopedias las aviá sortidas del fons de l’Iga Negra un jorn que l’ òltò bufava en plaça de l’altan costumièr. Dedins (las enciclopedias aquestas) rajava de contunh d’aigardent farlabicada amb de limonada importada. L’editor (de las enciclopedias aquestas) es un grand comerçant tolzan que, lo paure, a una paur de las pus grandas de las verticalas. Cal dire que las verticalas, de còps que i a semblan plan las sagetas de jaumesp., e, qu’òm sap pas jamai, s’un jorn li preniá de tocar la cibla, al jaumesp., es pas de missanta politica de s’en protegir ; per aquò far cal ressar de pregarias sus l’èr de l’Aure de la Camba Tòrta, una pregaira roergassa de la bona mena, çò que fa, sens se far cap pregar, de tant la paur verticala li dòl, aquest comerçant tolzan susdit. Aquí n’avetz lo repic, de la pregaira : La Verticala n’es pas Tòrta, Quand l’altan (òltò) bufa Sul cap te tomba, Mas lo saumencés A l’Orizontala  Non Raja.
Tant i a

126
que los afogats de la Verticala s’orizontalisan de mai en mai. Tal es lo cas de Flora Chan qu’en mai d’aquò daissa tot còp escapar un gemèc o l’altre. jaumesp., el, es completament vertical d’a fons e se sacrifica de quora en quora a l’orizontala aquò’s pas que per comoditat e estalviar la tencha qu’aital raja pus cort, çò que l’empacha pas de far de tacas e de mancar la cibla.

127
La Cibla, a la manca, li es acostumada.

128
La sageta, ela, non se mòu dins l’espaci ond es coma tanpauc dins aqueste ond es pas. Es pas lo cas de John F. Mary Howl.t’ qu’arresta pas d’anar de l’un a l’altre per plaçar las siás enciclopedias que son en realitat de compilacions de formulas magicas de contrabanda tot drech sortidas d’una cauna. N’i a, mas son pas plan nombroses, que claman que lo JFM Howl.t’ las tirèt pas d’una cauna mas d’una montanha que cramava a plen fumses ; e que per aquò far auriá convocat en lancent cap al cèl d’imprecacions e de sortilègis per tal d’o far venir aquí lo Grand Jaumes LoPur Qu’ALoSecretQuEsConjuraloMaldeFuòc. I a plan qualquas fotografias d’epòca (K 25 e Polaroïd) mostrant lo jaumesp. tot bracejant e escampant de rotlèus magics pel cèl de las igas mas es pas provat qu’aquò siague el lo Pur. Tot aquò per dire que, lo JFM Howl.t’ per los vendres aquestes libres contrabandats banda lo monde a grand còps de sonets verticalament aplicats suls caps de las victimas, lo son virat a fons. E lo son a fons al fons de l’iga t’aprometi que te far clantir las aurelhas, e lo cap, coma una campana de bronze. Totaquò sens parlar de las dents, pecaire.

129
Èra d’aquel temps lo temps bèl de la prima. Polidas floretas e èrbetas polidas naissián polidament de pertot las pradetas, los bosquetons, los valadons, los travèrssons, las montanhetas, pels bartassons e los puèchons atanben.Los aucelons cantavan, polidament, los diusses corsavan las musas, e las musas se daissavan atapar, polidament. Tot èra crits joióses, fregaments polits. Las Kariatidas tornavan kariatidejar, los poètas polidament poetizavan, e, Zenon, polidament, coma se deu, los comptes fasiá.

130
Lo jaumesp. el, talhava, tornar, plan polidament. Emplenava lo sieu panièiron de grabèls banuts, de reponjons, e cantava tant polidament coma podiá la cançon de la prima bèla, lèu tornará lo temps dels mossarons…

131
Flora Chan, ela, gemegava. Polidament.

132
Èra jaguda dolçament sus l’erbeta polideta d’una combeta, ont, d’un còp de temps novèl aviá assucat lo John F. Brandolh que la corsava d’un pauc tròp pròche pas tròp polidament.

133
Èra tanben lo temps ont l’Oliu Grand cavalièr de Las Marcas cridava la gèrda : Mond revelha-te ! La poësia rend con ! LaRrevista con rend ! Lo tot cantat sus l’èr banut plan conegut de La Prima del poët. Aviá dins la pòcha falsa un relòtge grec, estampilhat vengut es lo temps del revelh, en letras nègras cairadas. Lo dich relòtge grèc aviá estat farlabicat en china per de mans mai o mens puras.

134
John P. Capèls, del, crosava polidament rotas e estradas, pel mièg del temps.

135
Tot quilhat sus la torre vièlha d’Aut Brac, pel centre de la prima, Maxon l’Ancian cridava el atanben. Cridava d’una votz, la pus fòrta qu’aviá trobada pel fons d’una campana de bronze perduda, cridava, en loti de lengodo Verdus Paradisum ! Verdus Paradisum est mas pas la garriga ! D’aquò, lo J.F.B. s’en remetèt pas jamai e ne perdèt cap e temps emai las encantadas. Aquò se passava dins las dogas de las aigas mòrtas. Lo castèl n’èra demesit, e, sus las muralhas desfachas pendolhava una pelha de bandièira on i aviá de marcat pas res dessus en letras goticas.

136
Las musas, si fèt qu’encantan, en mai d’aquò totas encantadas ne son, d’encantar. Encantan polidament. N’avetz pas qu’a demandar al jaumesp. de vos n’en balhar la pròva. Vos en farà un dessenh. Polit.

137
L’Ancian Maxon li èra montat sus l’Aut Brac per far cort. Voliá pas s’aluènchar de tròp del clapàs. Li caliá vendre la farlabica de la nuèch al pus lèu, abans que tòrne vinagre. Mas èra pas de bon vendre la farlabica sus las tèrras nautas aquestas per çò que lo monde d’aicí volián pas que de vin dels costovins. En mai d’aquò pagavan ambe de tisana de drelhièr. Apelavan aquò la justiça.

138
Sul Larzac ont un trobador de lengodo, Pèire Casal, aviá presicat sens cap de rason la fin de l’aram, los boisses estofegavan pas l’acièr. S’en manca. Ça que la las cardabèlas d’aquò s’en planjan pas. Las cardabèlas foguèron  inventadas a pèrda, un jorn que bufava lo temps, pel jaumesp. amb un arquitecte sortit de jol Pont Roge que ne dessenhèt los plans. Lo jaumesp. los dessenhèt pas los plans per de que tira pas drech e que tot finís per tombar un pauc a’n’esquèrra a costat de la cibla. N’i a que dison qu’aquel jorn de l’invencion rajava de vin de la nuèch de contunh.

139
L’arquitecte aqueste, un sant que d’unses li dison Sant Ianò, jòga de lut. Amb aquò encanta musas e naïadas, jol Pont Roge. Los mens degordits, coma totjorn, las fan fugir, las naïadas e las musas, en cridassar de sul pont mefisatz-vos pichonas.

140
John F. Brandolh èra completament estavanit pel mièg del camp polit ont Flora, encantada d’aquel temps dolçet, florit, cantava polidament e fasiá de capbiròlas amb d’unas musas qu’aquí s’èran vengudas rendre compte sul pic de l’assucament d’aquel qu’ara li dison de l’Assucat. E coma n’en trobavan totjorn pels pès qualque tròç que rabalava, quora una man, quora lo nas, quora quicòm mai, z’o faguèron transportar sus un carri equipat de velas negras duscas al Camp dels Bandats. Aquel jorn, dempuèi, es conegut e festejat de pertot los mondes ; aquò’s lo  Bèl Jorn del Transbordament Bèl de l’Assucat Al Camp Dels Bandats. Lo camp aqueste es cramat d’a fons e, pel mièg, senhoreja La Pèira Dels Bandats. La pèira aquesta es pas cairada negra mas, se ditz que dessùs i auriá quicòm de marcat.

141
M’es estat contat un jorn polit que sus aquesta pèira coneguda tanben jol nom de Pèira de l’Assucat i a d’escrich en letras plondas coma d’igas Venda d’Enciclopedias a pèrda, aquò seguit d’una flècha de direccion e de l’adreça : cap al fons de la sala.

142
Aquestas enciclopedias vendudas a pèrda pel JFM Howl.t’ al fons de la sala susdicha servirián, a çò que se ditz, a assucar. Per aquò far cal butar lo son a fons, de contunh.

143
D’aquel temps, l’Indomptaple.

144
L’Indomptaple senhorejava sus tot aquò. Lo demai, domdat l’èra pas e lo temps picava. A còps de relòtge. Zenon fasiá los comptes.

145
Tombavan pas plan juste, los comptes, e mai s’an’aquel moment, tot d’una sul pic exactament, lo Joan-Gaspar Marino aviá capitat de plantar una sageta pel mièg de la cibla. Encara que la cibla ont se fiquèt la sageta tirada pel J.G.M. foguèsse pas estada la qu’aviá visada el, puèi que son pas justes los comptes, tot bèl just, coma zo sabetz. Aqueste jorn foguèt sul pic marcat en blanc sus fons de pèira blanca e conegut de pels mondes coma lo Jorn Plan Ciblat e festejat coma se diu amb de vin franc al torn d’una brava taulejada ont dançavan naïadas e musas reunidas. Los que penson que Musas e Naïadas son totas nusas i veson pas clar e se compren que manquen la cibla.

146
Las Pèiras Blancas s’atròban pels camins ont servisson a marcar los passes dels que se son perduts.

147
D’aquí a pensar que, totes, seguissem los passes de Joan G. Marino, n’i a un, de pas, que sautarem, pr’amor que, bèl primièr, sèm pas totes perduts, s’en manca. Aquò sens doplidar que, e mai se, de perduts n’i a bodre, d’aquelses perduts n’i a, e pas dels pus mendres, que se vòlon pas trobar.

148
Los que se vòlon pas trobar escampan las pèiras blancas d’un còp de pè, lèu fach.

149
Çò que faguèt la Trèva de Mureth quand prenguèt La Clau per una pèira blanca. Cal dire, a descarga, qu’aviá un pauc tròp cargat la muòla. Aquò’s pesuc lo vin franc ; mai que çò que sembla.

150
Un còp de pè e zo. E gemeguèt la clau.

151
La clau gemeguèt mas pas tant coma Flora qu’èra plan desencantada. Joan-Gaspar Marino s’afanava, mas, pecaire, èra mal plaçat lo paure. Aviá pas tocat la bona cibla. E Zenon n’èra encantat, el, qu’aquò li fasiá una pròva de mai se ne caliá. E cantava Victòria, Zenon. Jamai la sageta a la cibla capita ! que cridava. Tant i a que jaumesp. que tornava tot bèl just de davalar de las montanhas d’Aut Brac, ont èra montat escondut jos una pèl banuda, per escapar a Lestivada l’òrre escamandre de l’estiu, lo preguèt de baissar lo ton que las aurelhas li dolián. Li dolián las aurelhas al jaumesp. dempuèi lo jorn que tombèt dins un tracanard ordit per John F. Mary Howl’t. Tracanard tendut coma tendèla al fons d’una iga tota negra ont lo son virat a fons rajava de contunh e a la sens fin. Un còp qu’èras assucat pel son virat a fons al fons de l’iga J.F.M. Howl’t n’aprofichava per te vendre las ciclopedias mondinas de contrabanda qu’aviá farlabicat tras pirenèus un jorn de tremontana.

152
La vertat es, tota nuda, que las ciclopedias mondinas que J.F. Mary Howl’t t’aplica sul cap per t’assucar tot en ne recitent las definicions banudas fins a n’estofegar lo son virat a fons, las farlabiquèt pas tras pirenèus mas, si bèl just, las comandèt per fax directament a Sant Aubin de La Sala, un bomian que las contrabandava.

153

Lo bomian contrabandava e gemegava la clau.

154

Clau que, a çò que se ditz, es pas mens pas mai que La Clau del Sant Grasal de la rèire botiga de LaRrvevista ont son estats embarrats dins los tempses ancians de manescriches atribuits al josabat John Burned &'ncantagaire que foguèt un temps josfraire portièr dins un monastèri païs bassòl. Lo manescrich aqueste –illustrat de man pas plan pura- contariá, a çò que se ditz, los mil e uns biaisses d’anar de paradis en josparadis, e, los qu'a’n’aquel subjecte s’i coineisson plan coma cal ajustan que lo manescrich susdich es pas qu’una farlabica copiada per dessús l’espatla de Maxon l’Ancian del temps que distilava de missanta limonada la nuèch. Los pus assabentats fòrt e mòrt dels saberuts aicestes mantenon blanc sus negre que cal pas comptar sus aquesta limonada de tròp chaptalisada per trobar paradis, per çò que 1) la limonada es eventada e 2) farlabica e paradis son pas que d’artificis, coma o desmostrèt sens cap contèsta possipla Need Parm’, dins l’obratge plan conegut Sus l’artificialitat de la limounada e lo pèrdo de lo paradis dins las dogas d’Aumelas, seguit de L’impausicion de las mans jous l’Impèri del vin franc (ed. LaRrevista e Verticala, Aut Brac, -0 b.c.).

155

Lo Paradis segon Flora Chan* n’es un altre d’obratge. Non artificial, çò ditz.

156

Dins son canton de temps, la cibla. D’aquel temps, la sageta. E Joan-Gaspar Marino. E Flora, e tot aquò.

157

Tot aquò, jol cèl, es la cibla del temps. E, la sageta a costat de la cibla, Zenon trenca lo temps, d’un espandi a l’altre. Joan-Gaspar, el, repotega, que jamai se cromparà pas pus cap de jean, rapòrt als episòdis 22 e seguents. Ne prenem acte. Se ditz que los actes engajan pas que los que los fan o que los escrivon. L’autor del roman aqueste afortis que los actes enclauses çai sus e los çai jos son pas plan mai engajats qu’aquò, pas pus mal tanpauc ; çò que nos rassegura bravament sul debanament dels afars e del demai.

158

D’aquel temps, lo qual vos escapa dempuèi bèl brieu coma l’avetz contastat a bèles uèlhs vesents e a plenas mans tocantas, lo pomièr de per l’òrt donava de pomas. E Sòr de las Pomas las recaptava las pomas del pomièr. Las recaptava dins una cauna escura ont d’una canèla magica rajava de vin franc de soca (e non pas de limonada de farlabica). N’i a d’unses del costat de Fèstás, un pais de montanha ras la mar, que dison que d’aquesta canèla rajariá d’aiga senhada e benesida plan ardenta çò que fariá esplica al fach que d’aquesta cauna los qu’i dintran ne sortisson a recuolons tot en gisclant als quatre cèls « Reviscòl ! Reviscòl e limonada ! ». Mas d’aquò coma del demai res n’es pas jamai estat provat.

159

Los que çai sus ausiguèron « Revistacuol ! Revistacuol » fan tròp de fisança a la limonada benesida.

160

D'aquel temps, aquel temps que vos a escapat coma escapèt, pecaire, a l'autor d'aquestas règas pas plan drechas, laR Revista s'èra reviscolada, mas d'aquí a dire qu'èra reviscuolada, i a un pas a far qu'o farem pas qu'i manca ben pro de cuol dedins per dire de nos far levar l'uèlh emai lo demai. Lo temps pecaire s'escapa, i a pas a tornar dessùs, e del mai s'escapa del mai la Rrevista se pèrd. Pecaire.

…

* : ed. jaumesp.( s.d.)

…/…

la primièira partida d’aquel roman transciclopedic se tròba aquí